فصلنامه هنرنامه
پیاپی 18 (بهار 1382)

آئین بودایی در روند تحول خود از یک فلسفه ی فکری و اخلاقی تا مبدل شدن به چهارمین مذهب جهان با 300 میلیون نفر پیر و مرید، مسیری بس پر نشیب و فراز از پشت سر گذاشت. در طی این دگرگونی ها همواره مریدان پیکره ها و تصاویر، او را ساخته و در مراسم آیینی به کار برده اند. این پیکره ها با وجود تنوع گسترده شان همگی دارای ویژگی هایی ثابت هستند که در طول زمان حفظ شده و به صورت اصولی تغییر ناپذیر تکرار شده است. مقاله ی حاضر هر چند این پیکره ها را بی نیاز از تفسیر می داند، لیکن به جهت مقایسه و جمع بندی چگونگی پیکره سازی بودایی آنها را در سه رویکرد متفاوت بررسی می کند: شناخت اشارات دست حرکات پا و ایستایی در پیکره ها...

در این تحقیق سعی بر آن داریم که با بررسی آثار استاد محمد سیاه قلم، از نظر موضوع، تکنیک، البسه و تزیینات و تجزیه و تحلیل آن به زاویه هایی از دیدگاه، مکان و زمان این هنرمند پی ببریم، این هنرمند اهل کجاست و تحت تاثیر چه زمان و مکانی بوده، طراحی آزادانه، موضوعاتی که در زمان خود بسیار نادر بوده است و حتی در زمان بعد همه، چنین دیدگاه و سبکی در نگارگری کمتر دیده اید، سبکی رئالیستی همراه با یک نگاه کوبیستی.

شکل محصولات صنعتی که به صورت تولید دسته ای و یا تولید انبوه ساخته می شود از عوامل مختلفی متاثر می گردند. فناوری ساختارهای تولیدی، توان و قدرت سرمایه گذاری و اقتصادی در تولید، سطح و سبک زندگی مردم و یا قشر استفاده گر محصول مورد نظر، نگرش، بینش و دیدگاه های فرهنگی جامعه مورد نظر، قوانین و اصول حقوقی و سیاسی حاکم در جامعه از جمله عوامل تاثیرگذار در شکل محصول به حساب می آید. در نیمه دوم قرن بیستم علاوه بر عوامل فوق، مکاتب و جنبشهای هنری در فرآیند و شکل نهایی محصولات تاثیرگذار بودند...

در دنیای تکنولوژیک کنونی که با سرعت سرسام آوری شاهد پیشرفت و نوآوری است، محصولات و خدمات آنقدر به هم شبیه شده اند که دیگر نمی توان با توجه به عواملی مانند کیفیت، کارآیی، قابلیت اعتماد، ایمنی و بین آنها تمایز محسوس ایجاد نمود. امروزه این برندها هستند که در دنیای رقابتی، نقشی تعیین کننده دارند. آنها احساس و اعتماد را به محصولات اضافه می کنند و این امکان را به مشتریان می دهند تا ابزاری جهت سهولت انتخاب محصول داشته باشند. بی جهت نیست هنگامی که به نوشیدنی فکر می کنیم به ناگاه به یاد (کوکا کولا) می افتیم و یا لحظاتی که به خودرو می اندیشیم، تصویری از مرسدس بنز در مقابل چشمان ما مجسم می شود...

در فرهنگ و تمدن اسلامی ایران، تجلید به عنوان یکی از شاخه های مهم هنر کتاب آرایی و کتاب سازی، از موضوعات ثمربخش تاریخ تمدن عالم اسلامی محسوب می شود که توانسته با نفوذ معنوی خود حتی در تاریخ تمدن جهان تاثیر بسزایی بگذارد. بی تردید آگاهی از چگونگی این تاثیر و نقش فرهنگ اسلامی در جهت دهی و تعالی این هنر، بخش در خور توجهی از علل و عوامی شکوه و جلال معنوی و فرهنگی یکی از تمدنهای بزرگ بشری را تبیین می کند. در این مقاله، ضمن بررسی جایگاه تجلید در فرهنگ اسلامی از دیدگاه نصوص و رهنمودهای قرآن کریم و احادیث نبودی (ص) و ائمه ی اطهار (ع)، تاریخ و فرهنگ کتاب سازی و کتاب آرایی و ادبیات فارسی، نقش فرهنگ اسلامی در کمیت و کیفیت جهت دهی هنر تجلید ایران با استفاده از کنکاش مقایسه ای در سیر تاریخی تجلید ایران،...

از هنرمندان طراز اول و بدایع نگار هنر و نادره کار نقاشی ایران، نقاش بی بدل و قدوه المصودین دوره ی تیموری، استاد کمال الدین بهزاد است. او که از لحاظ بدایع نگاری و نیروی خلاقه و خامه سنجی طاق شده است در عصری پا به عرصه نهاد که قابلیتهای فرهنگی دوره اش و نیز حمایتهای هنری پادشاهان از نخبگان، فزونی یافته بود. بهزاد و آثارش از نشانه های افتخار و فرهنگ درخشان عصر تیموری بود که این خصیصه نیز توسط صفویان مورد بهره برداری قرار گرفت چنانکه او در هر دو حکمت مقتدر بارها عناوین ریاست کتابخانه ها خصوصآ کتابخانه های سلطنتی را به عهده گرفت و بر همه ی امور غلبه داشت...